Trong những ngày đầu tháng 9/2025, thế giới đã chứng kiến hai sự kiện quân sự quan trọng diễn ra gần như song song: Lễ diễu binh kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 tại Việt Nam, và Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít tại Trung Quốc. Sự trùng hợp về thời gian và tính chất kỷ niệm đã khiến nhiều người tự nhiên đặt hai sự kiện này lên bàn cân so sánh, đặc biệt về quy mô, khí tài quân sự và tổ chức. Tuy nhiên, liệu việc so sánh này có thực sự hợp lý?
Bối cảnh và ý nghĩa của hai cuộc lễ kỷ niệm
1. Lễ diễu binh A80 của Việt Nam
Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (mang mã hiệu A80) diễn ra sáng 2/9/2025 tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, với sự tham gia của hơn 40.000 người, trong đó có 87 khối bao gồm lực lượng vũ trang, quần chúng, khí tài quân sự và đại diện quân đội từ 4 quốc gia khách mời là Trung Quốc, Nga, Lào, Campuchia.
Ý nghĩa lịch sử sâu sắc: A80 khẳng định "tầm vóc vĩ đại, giá trị to lớn của Cách mạng Tháng Tám" và kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9/1945 - 2/9/2025 - ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập trên Quảng trường Ba Đình lịch sử - sự kiện lịch sử khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Đây là bước ngoặt lịch sử đưa đất nước "từ một xứ thuộc địa trở thành quốc gia độc lập, có chủ quyền; nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước".
Điểm đặc biệt: Lần đầu tiên trong lịch sử, Việt Nam tổ chức diễu binh trên biển song song tại căn cứ quân sự Cam Ranh, Khánh Hòa, với hơn 30 tàu, 10 xuồng, 4 máy bay và hơn 2.000 cán bộ chiến sĩ, thể hiện sức mạnh quốc phòng toàn diện từ vùng đất, vùng trời đến vùng biển.
2. Lễ duyệt binh của Trung Quốc
Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít của Trung Quốc diễn ra ngay ngày hôm sau, tức ngày 3/9/2025 tại Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, với sự tham gia của hơn 12.000 binh sĩ cùng hàng trăm khí tài tối tân. Sự kiện có 45 khối thuộc các lực lượng tiến qua lễ đài trong khoảng 70 phút.
Lễ duyệt binh diễn ra với sự tham dự của nhiều lãnh đạo quốc tế, trong đó có Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường, Tổng thống Nga Vladimir Putin, lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, thể hiện tầm quan trọng địa chính trị của sự kiện.
Thông điệp chính trị: Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh "Tiến trình phục hưng của dân tộc Trung Hoa là không thể ngăn cản", gửi thông điệp về năng lực quân sự và quyết tâm bảo vệ chủ quyền của Trung Quốc.
Điều đáng nói là hai sự kiện lịch sử nói trên diễn ra trong 2 ngày liên tiếp nhau, 2/9/2025 và 3/9/2025. Chính điều đặc biệt này khiến nhiều người vô hình chung không khỏi có những sự so sánh về lực lượng quân sự giữa hai nước.
Người dân Việt Nam sau khi đầy tự hào, choáng ngợp và hạnh phúc chứng kiến màn diễu binh lịch sử A80 đầy mãn nhãn, ngay ngày hôm sau đã không khỏi trầm trồ trước lễ duyệt binh hoành tráng của Trung Quốc. Trên loạt diễn đàn và mạng xã hội, cộng đồng mạng Việt Nam cũng bàn luận không ít về tương quan lực lượng quân sự, về đội hình quân ngũ, về khí tài quân sự, rồi về tinh thần toát lên trong hai sự kiện của hai nước. Song, sự so sánh này liệu có cân xứng? Và khi nhìn nhận 2 sự kiện này ta thấy được điều gì thú vị?
So sánh ở đây là “khập khiễng” - Tại sao?
Nhìn bề ngoài, ta nói hai sự kiện vào 2/9 tại Việt Nam và 3/9 tại Trung Quốc có điểm chung đều là những màn phô trương sức mạnh quân sự, quân đội, vũ khí của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, nhìn về bản chất ta lại thấy hai sự kiện này không hẳn cân xứng về các tiêu chí đánh giá để đặt lên bàn cân so sánh.
1. Bản chất khác biệt cơ bản giữa “diễu binh” và “duyệt binh”
Việc so sánh giữa "diễu binh" của Việt Nam và "duyệt binh" của Trung Quốc từ căn bản đã mang tính khập khiễng do hai khái niệm này có bản chất hoàn toàn khác nhau.
Về định nghĩa: Theo Từ điển Tiếng Việt do GS Hoàng Phê làm chủ biên
Diễu binh: Lực lượng vũ trang lần lượt diễu qua lễ đài hoặc trên đường phố, hàng ngũ chỉnh tề, động tác thống nhất, để biểu dương sức mạnh.
Duyệt binh: Kiểm tra một cách tượng trưng đội ngũ của lực lượng vũ trang tập hợp lại để biểu dương sức mạnh về quân sự trong buổi lễ long trọng.
Về mục tiêu và tính chất:
Diễu binh hướng tới việc tôn vinh lực lượng vũ trang, thể hiện sự hiện diện và sức mạnh trước công chúng. Đây là một sự kiện công cộng với quy mô lớn, nhằm cho người dân chứng kiến trực tiếp sức mạnh của quân đội và các công nghệ quân sự mới. Diễu binh mang tính biểu dương và công khai, chủ yếu là một sự kiện giải trí và tuyên truyền cho công chúng.
Duyệt binh tập trung vào việc lãnh đạo cấp cao trực tiếp đánh giá, kiểm tra quân đội. Đây là dịp để nguyên thủ quốc gia hoặc các lãnh đạo quân sự trực tiếp kiểm tra và đánh giá lực lượng quân đội, đặc biệt là khả năng chiến đấu và sự kỷ luật. Duyệt binh thường mang tính nghi thức và chính trị, có tính chất trang trọng cao, quân đội thể hiện sự trung thành tuyệt đối đối với lãnh đạo.
Về hình thức tổ chức
Diễu binh: Mỗi khối từ 80-110 người. Hàng ngang 7-10 người
Duyệt binh: Mỗi khối có thể 200-300 người. Hàng ngang từ 15-30 người
Về cách thức di chuyển:
Diễu binh: Các đội quân diễu hành qua một tuyến đường lớn, có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Lực lượng vũ trang lần lượt diễu qua lễ đài hoặc trên đường phố.
Duyệt binh: Các chỉ huy quân đội ra lệnh cho các đơn vị quân đội diễu hành, mỗi đơn vị đi qua trước mặt các lãnh đạo. Có thể bao gồm việc các đội quân đứng yên tại chỗ để chỉ huy cao cấp kiểm tra.
Sự khác biệt quan trọng nhất: Khí tài quân sự
Duyệt binh: Có sự tham gia đầy đủ của xe tăng, pháo binh, tên lửa và các loại khí tài quân sự hiện đại. Thường là dịp để quốc gia "ra mắt" những vũ khí tối tân với công chúng. Huy động nhiều khí tài hiện đại như xe tăng, pháo, tên lửa
Diễu binh: Thiên về biểu dương lực lượng và khí thế. Ít tập trung vào phương tiện, vũ khí hạng nặng. Chủ yếu mang tính biểu dương lực lượng, không nhấn mạnh đặc biệt vào vũ khí hoặc trang bị
⇒ Chính bởi sự khác nhau căn bản này mà ta thấy diễu binh A80 tại Việt Nam quân đội đi trong vòng tay nhân dân với nô nức cờ hoa, các khối khí tài quân sự hay vũ khí mang tính biểu diễn hơn là phô trương sức mạnh. Ở đây, nhân dân dường như là đối tượng mục tiêu (target audience) của buổi lễ. Ngược lại, lễ duyệt binh tại Trung Quốc dường như có tính trang trọng, nghiêm túc cực kỳ cao, cùng với loạt vũ khí hạng nặng số lượng lớn được ra mắt. Nhân dân cũng không phải là đối tượng mục tiêu của buổi lễ duyệt binh.
2. Ý nghĩa kỷ niệm hoàn toàn khác nhau
A80 của Việt Nam kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 - một sự kiện nội bộ, đánh dấu việc nhân dân Việt Nam giành lại độc lập từ thực dân Pháp và phát xít Nhật, thể hiện ý chí tự chủ và độc lập dân tộc. Đây là lễ kỷ niệm mang tính chất nội bộ, nhằm củng cố niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng và tầm nhìn phát triển đất nước.
Duyệt binh Trung Quốc kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít trong Thế chiến II - một sự kiện có tính chất quốc tế, nhằm khẳng định đóng góp của Trung Quốc trong chiến thắng chung của nhân loại và gửi thông điệp về năng lực quân sự trong việc gìn giữ hòa bình thế giới.
3. Thực tế về sức mạnh quốc gia
Một điều không thể phủ nhận là Trung Quốc hiện là cường quốc đứng thứ hai thế giới, trong khi Việt Nam vẫn là một quốc gia nhỏ bé đang phát triển. Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ năm 2023, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) là lực lượng quân sự tại ngũ lớn nhất thế giới với khoảng 2,185 triệu quân tại ngũ, có 3.150 máy bay các loại và hơn 370 tàu chiến.
Về khí tài hiện đại: Trung Quốc đã trình làng các vũ khí tối tân như tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-5C có tầm bắn vượt 13.000km, tiêm kích tàng hình J-20, tên lửa siêu thanh DF-17. Trong khi đó, khí tài "Made in Vietnam" như xe bọc thép XTC-02, XCB-01, hệ thống tên lửa VCS-01 Trường Sơn mặc dù được đánh giá cao về tính thực dụng và hiệu quả nhưng vẫn chưa thể so sánh về mặt công nghệ và quy mô.
4. Bối cảnh và mục tiêu chiến lược khác nhau
Việt Nam tổ chức A80 trong bối cảnh đất nước đang trong thời kỳ hòa bình, tập trung phát triển kinh tế, với mục tiêu khẳng định khối đại đoàn kết toàn dân tộc và ý chí xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Quân đội Việt Nam thực hiện ba nhiệm vụ: đội quân chiến đấu, đội quân công tác phục vụ nhân dân, và đội quân lao động sản xuất.
Trung Quốc tổ chức duyệt binh trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược với Mỹ ngày càng gay gắt, với mục tiêu khẳng định vị thế siêu cường và gửi thông điệp răn đe đối với các đối thủ. Chiến lược quân sự Trung Quốc hướng tới "phòng thủ tích cực" nhưng đồng thời tăng cường hiện diện toàn cầu.
Cốt lõi sức mạnh quân sự của hai nước từ xưa tới nay
Triết lý quân sự của Việt Nam: "Dân là gốc" - Bộ đội nhân dân
Cốt lõi sức mạnh quân đội Việt Nam từ xưa tới nay luôn xuất phát từ tính nhân dân sâu sắc. Văn hóa "Bộ đội Cụ Hồ" - hệ giá trị đặc sắc trong nền văn hóa quân sự Việt Nam - kết tinh phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cao đẹp của người quân nhân cách mạng.
Những đặc trưng cốt lõi của quân đội Việt Nam được thể hiện qua lòng trung thành vô hạn với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Quân đội nhân dân Việt Nam là "từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, mà phục vụ", tạo nên mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa quân và dân.
Truyền thống vẻ vang của quân đội Việt Nam được tóm tắt trong câu: "Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng".
Sức mạnh cốt lõi thực sự của quân đội Việt Nam không nằm ở khí tài hiện đại mà ở tinh thần "Cứu dân là mệnh lệnh trái tim", thể hiện qua việc "luôn sát cánh, có mặt kịp thời để bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân" trong mọi hoàn cảnh khó khăn.
⇒ Bởi vậy, hình ảnh đoàn quân “đi trong vòng tay nhân dân” với sự chào đón, cổ vũ nồng nhiệt, quân và dân cười nói, vẫy tay thân thiện, gần gũi… trở thành một hình ảnh đặc biệt. Chúng khẳng định chính xác tinh thần của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Triết lý quân sự của Trung Quốc: "Cường quốc mộng"
Sức mạnh quân sự Trung Quốc được xây dựng trên nền tảng "giấc mơ phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa", với mục tiêu trở thành siêu cường toàn cầu vào năm 2049. Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) được định hướng "chiến đấu và giành chiến thắng trong các cuộc chiến chống lại kẻ thù mạnh".
Chiến lược quân sự Trung Quốc tập trung vào hiện đại hóa toàn diện, từ vũ khí hạt nhân chiến lược đến chiến tranh không gian mạng, chiến tranh thông tin, thậm chí chiến tranh tâm lý. PLA có thể tiến hành chiến tranh toàn diện trên bộ, trên không và trên biển cũng như hạt nhân, không gian, chiến tranh điện tử.
Đặc điểm nổi bật của quân đội Trung Quốc là quy mô khổng lồ và công nghệ tiên tiến. Với hơn 6.000 xe tăng, lực lượng hải quân lớn nhất thế giới về số lượng với hơn 370 tàu chiến, và không quân lớn nhất khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Kết luận: Mỗi quốc gia có con đường riêng
Việc so sánh diễu binh A80 của Việt Nam với duyệt binh Trung Quốc là hoàn toàn khập khiễng không chỉ về mặt hình thức mà còn về bản chất. Hai sự kiện có ý nghĩa, mục đích và bối cảnh hoàn toàn khác nhau.
Việt Nam với A80 thể hiện niềm tự hào về chặng đường 80 năm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, khẳng định ý chí độc lập tự chủ và khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Sức mạnh của Việt Nam không nằm ở quy mô khí tài mà ở tinh thần “đoàn kết toàn dân tộc”, "dân là gốc".
Trung Quốc với lễ duyệt binh thể hiện tham vọng trở thành siêu cường toàn cầu và khẳng định vị thế trong trật tự thế giới mới. Sức mạnh của Trung Quốc thể hiện qua công nghệ tiên tiến và quy mô khổng lồ.
Mỗi quốc gia có con đường phát triển riêng, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của mình. Thay vì so sánh một cách máy móc, chúng ta nên hiểu rằng giá trị thực sự của một đội quân không chỉ nằm ở khí tài hiện đại mà ở tinh thần, ý chí và sự gắn bó với nhân dân. Và trên phương diện đó, cả hai đều có những giá trị riêng đáng tôn trọng.